Waarschuwing: deze webpagina kan als emotioneel ingrijpend of confronterend worden ervaren voor mensen die te maken hebben met de pijn van koloniaal geweld, het verlies van voorouders en het verlies van een kind.
De collectie van Wereldmuseum bevat 3647 voorwerpen die voorouderlijke overblijfselen bevatten. Het gaat dan in de meeste gevallen om onderdelen van het menselijk lichaam zoals botten of schedels, haar of mensentanden, soms verwerkt in een kunstvoorwerp. Bijzonder aangrijpend zijn de 26 premature en pasgeboren baby’s, geconserveerd in vloeistof.
Manuwi C. Tokai maakte samen met gemeenschappen een altaar dat dient als herdenkingsplaats voor de voorouders die door het museum worden bewaard. De aanleiding hier voor is de vermoedelijk Surinaams-inheemse baby in het museumdepot. Hoewel de exacte herkomst niet met zekerheid vastgesteld is, weten we dat deze baby in 1923 via de collectie van Artis in het museum terecht kwam.
Manuwi C. Tokai heeft het initiatief genomen met een verzoek de baby terug te geven aan de gemeenschap. Wereldmuseum ondersteunt dit verzoek en werkt samen met het ministerie OCW om deze overdracht mogelijk te maken.
Een groot deel van de voorouderlijke overblijfselen in de collectie van Wereldmuseum is verzameld in de koloniale periode, vooral voor het – nu zo omstreden – rassenonderzoek. In die ongelijke machtsverhoudingen nam de kolonisator voorwerpen, kunst en zelfs voorouders - vaak zonder toestemming en soms met geweld - van de bewoners van de toenmalige koloniën mee naar eigen land. Het besef dat ze zonder toestemming uit hun oorspronkelijke context zijn gehaald, roept bij het museum gevoelens van ongemak en schuldgevoel op. Wereldmuseum voelt een diepe verantwoordelijkheid om mee te werken aan rechtvaardigheid en herstel.
Voorouders of voorouderlijke overblijfselen zijn geen gewone museumcollectie. Ze zijn mensen met verhalen, met relaties, met spirituele en culturele betekenissen. Voor veel gemeenschappen zijn ze verbonden aan pijnlijke geschiedenissen van verlies, ontheemding en onrecht. Deze mensen worden niet langer tentoongesteld. Ook in de installatie van Manuwi C. Tokai zijn geen voorouders te zien. Zij worden bewaard in het depot van het museum in afwachting van een juiste, menselijke bestemming.
Wereldmuseum doet actief onderzoek naar de herkomst van deze mensen. Onderzoek in samenwerking met herkomstgemeenschappen, in Nederland en daarbuiten, om samen te zoeken naar zorgvuldige, respectvolle en menselijke manieren om met deze geschiedenis om te gaan. Daarbij staan erkenning, rouw, dialoog en mogelijke heling centraal.
Wereldmuseum erkent dat dit een pijnlijk en beladen onderwerp is en streeft naar openheid, respect en heling. We nodigen gemeenschappen, bezoekers en betrokkenen uit om samen na te denken over hoe we met deze geschiedenis omgaan — en hoe we een menswaardige toekomst vormgeven voor deze voorouders en hun nazaten. Ook wanneer we hun herkomst niet kunnen achterhalen. We moedigen mensen aan om contact met ons op te nemen voor meer informatie of voor het voeren van een dialoog.
Heb je vragen, wil je meer weten? Ben je onderdeel van of een vertegenwoordiger van een gemeenschap? Wil je in contact komen? Bezoek onze collectiewebsite (zoekterm: menselijke resten) en/of stuur ons een e-mail via collectieinformatie@wereldmuseum.nl.
