Objecten zijn tijdloos, maar ons taalgebruik niet

Het NMVW wil met WORDS MATTER bijdragen aan de dialoog over het woordgebruik in de museumwereld en aansluiten bij het maatschappelijke debat over de vraag of bepaalde woorden nog wel van deze tijd zijn. De publicatie belicht dat de beschrijving van een object soms net zoveel betekenis heeft als het object zelf. Dit kan helpen om beter te begrijpen waarom een woord dat voor de een geen lading heeft, bij een ander juist gevoelig ligt. WORDS MATTER biedt inzicht en alternatieven.

Musea stellen vragen met betrekking tot het gebruik van bepaalde terminologie. Welke woorden gebruiken we wel en welke niet in onze museumteksten en in welke context? Hoe gaan we om met onze collectieregistratie? En is ons woordgebruik eigenlijk nog wel van deze tijd? De publicatie is bedoeld om meer inzicht te geven in de politieke en sociale lading van bepaalde woorden die in musea worden gebruikt. Deze informatie kunnen de lezers, en dan met name museummedewerkers, meenemen bij het schrijven van teksten en het documenteren van objecten. Ook kan de publicatie ondersteuning bieden aan afdelingen zoals Educatie, Marketing en Programmering. Het zou de lezer in staat moeten stellen om beter geïnformeerde keuzes te maken over de woorden die hij of zij gebruikt. NMVW-directeur Stijn Schoonderwoerd: “Onze objecten zijn tijdloos, maar de manier waarop we over onze objecten praten en schrijven is dat niet. Woordgebruik is een weerspiegeling van de tijd waarin de woorden worden gebruikt.”

De woordenlijst beoogt niet allesomvattend te zijn. Er zullen ongetwijfeld nog woorden in ontbreken. Deze publicatie is dan ook work in progress, een tussenstand tot nu toe. Het dient als basis om verder te praten en als uitnodiging aan anderen om bij te dragen aan de verdere ontwikkeling ervan. 

In 2016 organiseerde het collectief Decolonize the Museum (een groep die musea confronteert met hun taal- en beeldgebruik) op uitnodiging van het Tropenmuseum een interventie waarin zij de teksten van de vaste opstelling van het museum kritisch onder de loep namen. Deze kritieken waren vervolgens inspiratie voor de vernieuwing van de museale teksten in 2017. Ook in Museum Volkenkunde zullen bepaalde museumteksten worden aangepast, evenals dat het geval is bij de vernieuwingen van het Afrikamuseum en het Wereldmuseum die nu gaande zijn.

In de avond van 28 juni organiseert het Research Center for Material Culture (RCMC), onderdeel van het NMVW, een publieksevenement naar aanleiding van WORDS MATTER. Het evenement is een podium voor kritische reflecties op gevoelige woorden, concepten en terminologieën en hun aanwezigheid binnen onze instellingen en de samenleving. Dichter Kira Wuck, theatermaker Ogutu Muraya en schrijvers Simone Zeefuik en Eliza Steinbock zullen onder andere hun opwachting maken. Eerder op de dag is museaal woordgebruik het onderwerp van een symposium voor professionals uit de museum- en erfgoedsector.