Made Bayak
Kunstenaar-activist

Made Bayak

Kunstenaar Made Bayak hoopt met zijn combinatie van kunst en activisme een bijdrage te leveren aan het behoud van het land en de cultuur van Bali. Kom meer over hem en zijn werken te weten.

The secret Sanghyang dance for Ibu Pertiwi

Misschien ben je ze al tegengekomen? De grote posters waarop de tentoonstelling Bali- Behind the scenes in het Tropenmuseum wordt aangekondigd. Het kunstwerk dat je daarop ziet, is een werk van de Balinese kunstenaar-activist Made Bayak. Made Bayak, die eigenlijk I Made Muliana heet, is in 1980 in het dorp Tampaksiring geboren.

De jonge danseres op de afbeelding voert de heilige Sanghyang dans uit voor Ibu Pertiwi, de godin van de aarde. In veel van zijn werk strijdt Bayak ervoor dat de aarde behouden blijft voor de volgende generaties: “Mother Earth is the only one we have! Let us protect the planet before we go to Mars!” zei hij tijdens de opening van de tentoonstelling.

The secret Sanghyang dance for Ibu Pertiwi

Exoticisme

Dit kunstwerk is deel van een hele serie, die seri rekonstruksi eksotisme Bali heet. De afgebeelde exotische iconen verwijzen naar de culturele propaganda waarmee Bali als exotisch vakantieparadijs wordt aangeprezen, waardoor het toerisme wordt gestimuleerd. Dit gebeurde al door de Nederlanders in de koloniale periode, zoals je in de tentoonstelling te weten komt. 

Made Bayak is niet tegen toerisme op zich, want hij erkent dat heel veel Balinezen er voor hun levensonderhoud van afhankelijk zijn. Zijn ouders, die een souvenirwinkel hadden, konden hierdoor zijn studie aan de kunstacademie betalen. Maar hij is wel zeer tegen de exploitatie van zijn eiland en de aanslag die op de Balinese natuur en ecologie wordt gepleegd. Investeerders en projectontwikkelaars profiteren van het massa-toerisme. “Mass tourism causes a mass problem” meent Bayak.

Protect our land and culture

Maskerdans

Ook op een ander kunstwerk van Made Bayak dat in de tentoonstelling hangt, zie je een danser. Een als oude man gemaskerde danser beeldt een heilige dans die bescherming biedt uit, Topeng Sidhakarya. Deze maskerdans wordt op Bali altijd opgevoerd als sluitstuk van een groot ritueel, om het welslagen hiervan te bevorderen. Bovenaan dit schilderij staat in het Balinees: natah en tanah, dat erf en land betekent. 

Made Bayak hoopt met zijn combinatie van kunst en activisme een bijdrage te leveren aan het behoud van het land en de cultuur van Bali. In dit kunstwerk heeft hij ook krantenpapier verwerkt, want volgens hem besteden de kranten niet voldoende aandacht aan de problemen op Bali; zij laten alleen een positief beeld van het eiland zien.

“Mother Earth is the only one we have! Let us protect the planet before we go to Mars!”

Plasticology

Opvallend is dat beide dansers zijn afgebeeld tegen een achtergrond van plastic tasjes en flessen. Made Bayak is bekend geworden door ‘plasticology’, kunstwerken die hij maakt van plastic afval, die allemaal gerelateerd zijn aan de ecology van Bali, omdat zij bijdragen aan de discussie over plasticvervuiling. 

In een interview met Made, dat je in de expo kunt zien, vertelt hij dat hij zich grote zorgen maakt omdat op Bali niet alleen de stranden, maar ook rivieren en slootjes helaas vaak bontgekleurd zijn door al het plastic afval dat zich aan de oevers ophoopt. Was plastic vroeger goed voor de bewoners van Bali, goedkoop en gemakkelijk te gebruiken, tegenwoordig vervuilt het vooral het water. Bali heeft namelijk geen structureel georganiseerde afvalverwerking. 

Rainbow Dragon

In de tweede en in de laatste zaal van de tentoonstelling sta je oog in oog met twee gekroonde koppen van een grote, mythische waterslang of draak, naga, die Made Bayak Rainbow Dragon heeft genoemd. Geïnspireerd door Balinese verhalen waarin mythische slangen die in het water leven op Bali juist de vruchtbaarheid van het land beschermen, gebruikte hij voor deze installatie plastic verpakkingen in alle kleuren van de regenboog.

 

Naga

Nadat je in de eerste zaal van de tentoonstelling het Bali dat je kent, het paradijselijk eiland, hebt gezien, ontdek je in de tweede zaal, “de achterkant van het paradijs”. Hier rijst de Rainbow Dragon op uit het plastic afval dat op het strand ligt. In de laatste zaal, “front stage”, waarin het plasticprobleem wereldwijd wordt aangekaart, verschijnt de tweede kop van dit imposante dier. 

Made Bayak maakt op Bali dergelijke installaties vaak samen met kinderen, met de gedachte dat de mentaliteitsverandering bij hen begint.  

Onderstaande foto's zijn gemaakt op Bali door Rodney Westerlaken. 

Naga